*مراحل نزول قرآن: 1-نزول در لوح محفوظ 2- نزول در بیت العزّه آسمان دنیا 3- نزول تدریجی آن به وسیله جبرائیل بر پیامبر اسلام (ص) *گردآوری و نگارش قرآن در زمان حیات پیامبر (ص): پیامبر اسلام (ص) برای صیانت از نصوص قرآنی علاوه بر نیروی حافظه خود و مردم دستور به نگارش قرآن داد كه به این نویسندگان "كَتّاب وحی" گفته می شود. شمار این نویسندگان وحی به چهل وسه یا چهل وپنج نفر بالغ است كه برترین آنها كه سرپرستی به كار دیگران را نیز برعهده داشتند ، عبارتنداز: 1- علی بن ابیطالب (ع) 2- معاذ بن جَبَل 3- زیدبن ثابت 4- اُبَی بن كعب 5- ابوزید ثابت بن زید بن نعمان *رسم الخط قرآن : در صدر اسلام، آیات قرآن را با خط كوفی می نگاشتند و درسال (310-قمری) ابو علی محمد بن علی بن حسین مُقله اثنی عشری خط نسخ را ابتكار نمود كه جایگزین خط كوفی گردید. *علامت گذاری حروف قرآن : به گفته بیشتر مورخین ، اولین كسی كه تمام قرآن را علامت گذاری كرد ، ابوالاسود دؤلی بود. وی علم صرف و نحو را از حضرت علی(ع) آموخت و كار علامت گذاری قرآن را به پیشنهاد حضرت علی (ع) انجام داد. *نقطه گذاری حروف قرآن: نقطه گذاری حروف قرآن به وسیله ابوالاسود دؤلی انجام گرفت، وبه قولی این عمل توسط "نصر بن عاصم لیثی بصری" و "یحیی بن یَعمُر عَدوانی بصری قاضی خراسان" كه ا شاگردان ابوالاسود دؤلی بودند انجام یافت. سپس ابو حاتم سجستانی نحوی و قاری ایرانی (متوفی248قمری) علامت تشدید را ابداع كرد. *نام های قرآن : كتاب ، مبین ، كریم ، نور، هدی ، فرقان ، موعظه ، حَبل ، صراط ، مُطَهّرَه ، مَثانی ، تَنزیل ، حقّ ، عزیز ، مُنادی ، قَیِّم ، مُكَرمه ، فصل ، بُشری ، وحی ، شِفاء ، بَلاغ ، عَلِیّ ، نَبَأ ، صُحُف ، تَذكرَه ، مَجید ، عُروَة الوُثقی ، عِلم ، صدق ، كَلام و مُهَیمِن ، أحسن الحدیث ، حِكمة ، هادی ، مُمَكرّمة ... *اولین و آخرین سوره قرآن : سوره "علق" اولین سوره و سوره "نصر" آخرین سوره است. (به ترتیب نزول) *اولین و آخرین آیه قرآن : آیه اول سوره علق ، اولین آیه و آیه 281 سوره بقره ، آخرین آیه است. *اولین كلمه قرآن در نزول : إقرأ *اولین و آخرین حرف قرآن : "ب" اولین حرف ، (بسم الله ...) و "سین" آخرین حرف (النّاس) است. *كلمه وسط قرآن : "وَلیَتَلَطّف" كلمه وسط قرآن است و حرف "تاء" حرف وسط قرآن است. *طولانی ترین و كوتاهترین سوره قرآن : سوره بقره با 286 آیه و 1621 كلمه و 25500 حرف ، طولانی ترین سوره و سوره كوثر با سه آیه و 10 كلمه و 43 حرف ، كوتاهترین سوره است. *طولانی ترین و كوتاهترین آیه قرآن : كوتاهترین "مدهامتّان" و به عقیده برخی "یس" و بلندترین "آیه 282 سوره بقره" است. *اسامی بخشهای مختلف سُور قرآن: سَبعِ طِوال : نام هفت سوره طولانی قرآن است كه به ترتیب عبارتند از: بقره، آل عمران، نساء، مائده، انعام، اعراف، انفال و توبه. مئین (مِأَینِ) : سوره هایی كه شامل حدود صد آیه هستند كه به ترتیب عبارتند از: اسراء، كهف، مریم، طه، انبیاء، حج و مؤمنون. مثانی : سوره هایی كه بعد از مئین قرار گرفته اند، زیرا این سوربعد از مئین، و در مرتبه دوم وبعد از سبع طوال قرار دارند و چون مئین به منزله مبادی است از آن جهت چون پس از مئین قرار گرفته اند ، به "مثانی" معروف شده اند. مفصّل : شامل همه سوره های كوتاه قرآن است. *دیگر تقسیم بندی ها : مُمتَحنات : سوره های فتح، حشر، سجده، طلاق، قلم، حجرات، ملك، تغابن، منافقون، جمعه، صف، جن، نوح، مجادله، ممتحنه، تحریم اََل : سوره های بقره، آل عمران، اعراف، عنكبوت، روم، لقمان و سجده مُسَبِّحات : سوره های اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی حمد یا حامدات : سوره های حمد، انعام، كهف، سباء و فاطر عِتاق : سوره های اسراء، كهف، مریم، طه و انبیاء عَرائم : سوره های سجده، فصلت، نجم و علق قُل : سوره های كافرون ، اخلاص، فلق و ناس طَواسین : سوره های شعراء، نمل و قصص زَهرَوان : سوره های بقره و آل عمران قرینتین : سوره های انفال و برائت مُعَوَّذتین : سوره های فلق و ناس قراء سبعه: پس از رسول اعظم (ص)، صحابه، معلم قرآن برای مردم بودند و سپس تابعان این مقام را یافتند و آنگاه تابعان تابعان ، بعد از آن نوبت به قراء سبعه رسید.(50-190قمری) 1-نافع : " ابو عبدالله نافع بن ابی نُعَیم"، اهل اصفهان بوده و در مدینه می زیست و در همانجا در گذشت، وی قرآن را نزد "مَولی ام سلمه" همسر رسول خدا (ص)، قرائت نمود. راویان وی عبارتند از : ورش و قالون 2- ابن كثیر: وی از ایرانیانی بود كه كسرای ایران او را با كشتیهایی كه به یمن فرستاده بود برای فتح حبشه گسیل داشت. راویان وی عبارتند از : بَزیّ و قُنبل . 3- عاصم بن ابی النجود كوفی : از مردم كوفه است و شیعی بوده است. عاصم با یك واسطه راوی قرائت حضرت علی (ع) است. 4- حمزة بن حبیب زیّات كوفی : اهل ایران و شیعی بوده اند و قرآن را برامام صادق (ع) قرائت كرده است. 5-ابوالحسن كسائی كوفی : اهل ایران بوده و در "طوس" یا "ری" وفات كرده است.وی قرئت را چهار بار از حمزه اخذ نمود و راویان او عبارتند از : حفض دوری و ابوالحارث 6- ابو عَمرو بن علاء بصری : اهل ایران بوده و در میان قراء سبعه از لحاظ كثرت اساتید و شیوخ قرائت، كسی به پای او نمی رسد و راویان او عبارتند از : دوری و سوسی(وی ایرانی و اهل شوش بوده است). 7- ابن عامر دمشقی : وی در زمان عمر بن عبدالعزیز و قبل و بعد او ، امام مسجد اموی دمشق بود. راویان او عبارتنداز : هشام و ابن ذكوان